Berichten

Autisme en hoogsensitiviteit zijn twee termen die nogal eens met elkaar worden verward. Maar, ze zijn zeker niet hetzelfde! Hoewel er overlap is tussen de twee, zijn het verschillende verschijnselen. In deze blog gaan we in op de verschillen en overlap tussen autisme en hoogsensitiviteit.

Wat is autisme?

Autisme is een neurologische ontwikkelingsstoornis die sociale communicatie, gedrag en prikkelverwerking beïnvloedt. Het wordt meestal gediagnosticeerd in de kindertijd. Symptomen van autisme kunnen sterk variëren en kunnen bestaan uit: moeite met verbale en non-verbale communicatie, moeite met sociale interacties, repetitief gedrag of routines, hyperfixatie op specifieke interesses of onderwerpen, en verhoogde gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels. Autisme wordt overigens beschouwd als een spectrumstoornis, wat betekent dat individuen een breed scala aan symptomen en ernstniveaus kunnen vertonen.

Wat is hoogsensitiviteit?

Hoogsensitiviteit daarentegen is een persoonlijkheidskenmerk dat wordt gekenmerkt door iemands verhoogde vermogen om prikkels waar te nemen en waarbij de prikkels dieper verwerkt worden in het brein. Mensen die hoogsensitief zijn, kunnen overweldigd worden door hun omgeving, hebben een diep emotioneel vermogen en zijn scherp afgestemd op de stemmingen en gevoelens van andere mensen. Hoogsensitiviteit wordt dan ook niet beschouwd als een stoornis of diagnose, maar als een persoonlijkheidskenmerk.

De overlap tussen autisme en hoogsensitiviteit

Hoewel autisme en hoogsensitiviteit dus twee verschillende concepten zijn, is er ook overlap. Beide kunnen namelijk een verhoogde gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels met zich meebrengen, waaronder prikkels als geluid, licht en aanraking. Personen met autisme kunnen daarnaast moeite hebben met het filteren van achtergrondgeluiden, overweldigd worden door felle lichten of worstelen met bepaalde texturen. En ook hoogsensitieve personen zijn zich meer bewust van en worden beïnvloed door diezelfde prikkels. Maar, daar houdt de overlap dan ook wel op.

De verschillen tussen autisme en hoogsensitiviteit

Naast de overlap met betrekking tot prikkelgevoeligheid, zijn er vooral grote verschillen tussen autisme en hoogsensitiviteit.

Stoornis vs persoonlijkheidskenmerk

Een belangrijk eerste verschil is dat autisme een diagnosticeerbare stoornis is, terwijl hoogsensitiviteit een persoonlijkheidskenmerk is.

Prikkelgevoeligheid

We schreven al dat de overlap tussen de autisme en hoogsensitiviteit ligt in de prikkelgevoeligheid. Maar, naast dat mensen met autisme juist een sensorische overgevoeligheid kunnen hebben, kan er ook een sensorische ondergevoeligheid bestaan. Bij HSP is dit niet van toepassing, aangezien één van de belangrijkste kenmerken van hoogsensitiviteit juist is dat men een verhoogd vermogen heeft om prikkels waar te nemen.

Sociale communicatie

Een ander belangrijk verschil tussen autisme en hoogsensitiviteit is hun relatie tot sociale communicatie. Autistische personen worstelen doorgaans met sociale communicatie, zoals het interpreteren van non-verbale signalen en het onderhouden van oogcontact. Hoogsensitiviteit kan juist sociale communicatieve vaardigheden verbeteren doordat het een HSP in staat te stelt subtiele signalen en emoties op te pikken die anderen gemakkelijk kunnen missen.

Unieke kwaliteiten

Een veel voorkomende misvatting over zowel autisme als hoogsensitiviteit is dat het ‘negatieve aandoeningen’ zijn. Hoewel beide omstandigheden voor uitdagingen kunnen zorgen, kunnen ze ook unieke sterke punten en perspectieven bieden. Zowel HSP als personen met autisme kunnen bijvoorbeeld uitzonderlijke aandacht voor detail en een creatief probleemoplossend vermogen hebben. En zo zijn hoogsensitieve personen ook empathisch en intuïtief en hebben ze vaak een diepe waardering voor schoonheid en esthetiek door hun diepere en intensere verwerking van prikkels.

Totaal verschillend, maar wel overlap

Hoewel er dus overlap is tussen autisme en hoogsensitiviteit in termen van prikkelverwerking, zijn het echt twee verschillende fenomenen. Uit onderzoek (Acevedo, B., Aron, E., Pospos, S., & Jessen, D. (2018)) blijkt dan ook dat er ook daadwerkelijk andere breinprocessen geactiveerd worden wat de verschillen nog verder onderbouwd.

 

Herken jij je in de kenmerken van hoogsensitiviteit en wil je dit persoonlijkheidskenmerk nog meer als een kwaliteit in kunnen zetten? Wil je leren hoe je overprikkeling voorkomt en meer balans in je leven? Plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek met ons in en laten we kijken wat coaching voor jou kan betekenen! Meer informatie over coaching rondom hoogsensitiviteit vind je op de pagina over HSP coaching.

In dit tweede deel van dit artikel bespreken we nog meer tools voor HSP die je kunnen helpen bij: het voorkomen én herstellen van overprikkeling. Daarnaast zijn deze tips natuurlijk niet beperkt tot hoogsensitieve personen, maar kunnen ze ook goed ingezet worden voor andere prikkelgevoelige mensen, zoals mensen met ADD, ADHD, autisme of hoogbegaafden.

Wil je nog even terug naar het eerste deel van het artikel? >>> Handige tools & producten voor HSP | deel 1

White noise

White noise noemen we ook wel witte ruis en is een monotoon en constant aanwezig geluid dat andere geluiden van buitenaf maskeert. Tegelijkertijd leidt het onze hersenen af waardoor het kan helpen bij het (tijdelijk) stoppen met piekeren en het gemakkelijker in slaap vallen. Ook kan het fijn zijn om omgevingsgeluid te maskeren wanneer je licht slaapt en snel wakker wordt door omgevingsgeluid.

Sommige HSP die gevoelig zijn voor geluid vinden white noise heel fijn. Een airco die continu draait is zo’n voorbeeld. Sommige mensen slapen er heerlijk op, anderen raken er juist enorm geprikkeld door. Als het voor jou goed werkt kun je via Spotify, YouTube of een speciaal white noise apparaat zo’n geluid gemakkelijk afspelen.

Fidgets

Eerder schreef ik al eens een artikel over wat Fidgets, friemelen en HSP met elkaar te maken hebben. Friemelen met fidgets kunnen hoogsensitieve personen (maar ook andere prikkelgevoelige mensen zoals hoogbegaafden en mensen met ADD / ADHD / autisme) helpen om overprikkeling of onderprikkeling te voorkomen. Je kunt je hersenen er namelijk mee stimuleren of juist mee ontspannen en zo prikkels beter verwerken. Je hebt fidgets in allerlei soorten. Zo werken veel scholen met tangles, maar kun je ook gewoon een elastiekje, pop-it of stressbal gebruiken. Werkt goed voor zowel kinderen als volwassenen!

Spijkermat

Een spijkermat, of ook wel: acupressuurmat, is een matje bedekt met allemaal kleine ‘spijkers’ of scherpe punten die de bloedsomloop en drukpunten in je lichaam stimuleren. Je lichaam gaat hierdoor meer endorfine en oxytocine aanmaken waardoor je je meer ontspannen voelt. Ben je heel gevoelig voor prikkels via je huid? Dan kan liggen op zo’n spijkermat best wel even wennen zijn. Pijn doet het niet, maar oncomfortabel kan het in het begin wel zijn. Ben je niet per se heel gevoelig voor prikkels op je huid? Dan ga je wellicht veel gemakkelijker op zo’n mat liggen. Zeker het uitproberen waard en je hebt ze al vanaf twintig euro.

Meditatieapp

Meditatie helpt je je gedachten tot rust te brengen en daardoor meer in het nu te leven. En in tegenstelling tot wat je wellicht wel eens hebt gehoord mag je bij meditatie best wel eens gedachten hebben. Je hoeft echt niet helemaal ‘gedachteloos’ te zijn. Een app kan soms handig zijn om je te helpen focussen en of om je te leren te mediteren wanneer je nog niet precies weet hoe en wat.

Zo is Insight Timer (gratis) een fijne app om: je meditaties te loggen; een fijn muziekje op te zoeken; een geleide meditatie te vinden; of om samen met anderen te mediteren. En via de app Headspace (eerste 14 dagen gratis) kun je heel laagdrempelig kennismaken met wat meditatie is en leren hoe je het doet.

Nog meer tools voor HSP om je zintuigen te stimuleren of te ontspannen

Uiteindelijk helpt alles wat je maar kunt verzinnen om je zintuigen te plezieren. Wees creatief. Dus, ben jij gevoelig voor geur? Voeg dan een fijne geur aan je huis, kantoor of slaapkamer toe (denk aan etherische olie, geurkaarsen, etc.). Ga jij goed op esthetiek? Geef hier dan aan toe en zorg dat de plek waar jij wilt ontspannen helemaal voldoet aan jouw esthetische wensen. Koop een mooie bos bloemen, ruim je huis op, voeg een schilderij toe, etc. Zorg dat het jouw ideale plek is en denk aan al je zintuigen.

Plak geen pleisters, maar pak de oorzaak aan

Let op: alle tools zijn symptoombestrijders. Ze zijn handig om af en toe in te zetten. Belangrijk is dat je ook zonder deze tools in balans kunt blijven. Het is altijd gezonder, goedkoper en beter om aan de oorzaak te werken, in plaats van steeds pleisters te plakken. Loop je dus tegen situaties aan waar je niet of moeilijk met prikkels kunt omgaan? Plan eens een vrijblijvend kennismakingsgesprek om te kijken of we samen aan de oorzaak hiervan kunnen werken.

En natuurlijk ook voor andere prikkelgevoelige mensen, zoals mensen met ADD, ADHD, autisme of hoogbegaafden.

Naarmate de termen overprikkeling en prikkelgevoelig steeds bekender worden, komen er ook steeds meer producten op de markt die ons hier een beetje bij kunnen helpen. Tijd dus om eens een aantal handige producten voor hoogsensitieve personen op een rijtje te zetten. Producten die je kunnen helpen overprikkeling te voorkomen of juist kunnen helpen om te ontprikkelen.

Tools en producten voor HSP

Noise cancelling heaphones

Noise canceling oordopjes of een nc koptelefoon zijn ideaal voor wanneer je bijv. reist met het openbaar vervoer. Noise cancelling filtert en dempt het omgevingsgeluid waardoor het een stuk rustiger aan je oren aanvoelt. Ideaal voor HSP of andere prikkelgevoelige mensen die gevoelig zijn voor auditieve prikkels.

Oordopjes voor ’s nachts of overdag

Als je gevoelig bent voor geluid kan het ook heel fijn zijn om ’s nachts of overdag oordopjes te gebruiken. Oordopjes voor ’s nachts zijn anders dan die voor overdag. Overdag heb je speciale oordopjes die bijv. tot max. 27db dempen. Je wilt natuurlijk nog wel gewoon mee kunnen doen met je omgeving en genoeg geluid horen om niet in gevaarlijke situaties te belanden zijn. ’s Nachts kun je bijvoorbeeld voor oordopjes van was kiezen.

Verzwaringsdeken

Een verzwaringsdeken is niets meer of minder dan een hele zware deken. Door de zwaarte voelen we ons veiliger en meer ontspannen. Dit zorgt er voor dat er meer serotonine aangemaakt wordt en daardoor meer melatonine (het slaaphormoon) aangemaakt wordt. Ook daalt ons stresshormoon waardoor we weer beter kunnen ontspannen en dus slapen. Je hebt verzwaringsdekens in allerlei soorten en prijsklassen. Zelf heb ik fijne ervaring met de deken van Cura of Sweden.

Een fijn avondritueel

Een voor jou passend en fijn avondritueel kan overigens hetzelfde effect hebben als een verzwaringsdeken. Het zorgt voor ontspanning op het moment dat je gaat slapen. Dat maakt op zijn beurt weer dat je minder prikkels tijdens de nacht hoeft te verwerken en dat komt je slaap weer ten goede.

Gepolariseerde zonnebril

Gepolariseerde glazen in je zonnebril verminderen de schittering van (zon)licht en dat geeft rust aan je ogen. Dit soort glas filtert het horizontale licht weg waardoor direct licht, maar ook schittering op water, het wegdek of op materialen veel rustiger aan je ogen wordt. Hoe goed of duur je gewone zonnebril ook is, alleen gepolariseerde glazen verminderen deze schittering. Let dus goed op wanneer je een zonnebril koopt. Je wilt niet meer anders zodra je dit geprobeerd hebt, zeker wanneer je als HSP gevoelig bent voor licht!

ASMR

You hate it, or love it! Voor de een zijn ASMR video’s of geluiden enorm rustgevend, de ander krijgt er de kriebels van.
ASMR, Autonomous Sensory Meridian Response, staat voor het tintelende gevoel dat sommige mensen krijgen bij bepaalde zachte aanrakingen (bijv. als iemand over je rug of hoofd wrijft) of dus bepaalde geluiden zoals in de ASMR video’s. Er zijn honderden verschillende geluiden die ingezet worden. Van een zacht pratende vrouw, tot het geluid van tikkende vingers of borstelende borstels. Probeer het eens, wie weet werkt het voor jou ook ontspannend en ontprikkelend!

Plak geen pleisters, maar pak de oorzaak aan

Let op: alle producten zijn symptoombestrijders. Het zijn handige tools om af en toe in te zetten. Belangrijk is dat je ook zonder deze tools in balans kunt blijven. Het is altijd gezonder, goedkoper en beter om aan de oorzaak te werken, in plaats van steeds pleisters te plakken. Loop je dus tegen situaties aan waar je niet of moeilijk met prikkels kunt omgaan? Plan eens een vrijblijvend kennismakingsgesprek om te kijken of we samen aan de oorzaak hiervan kunnen werken.

Lees verder: Tools & producten voor HSP | Deel 2

Ga direct naar het volgende artikel >>Tools & producten voor HSP | Deel 2

Wist je dat bijna de helft van de hoogsensitieve personen aangeeft minimaal één keer per dag overprikkeld te raken op het werk? Puur en alleen op het werk, dan kijken we dus nog niet eens naar de thuis situatie. Schrikbarend! Overprikkeling is dan ook een van de meest gehoorde klachten bij HSP.

Wat is overprikkeling?

Overprikkeling, of je overprikkeld voelen, betekent dat er op zo’n moment meer prikkels bij je binnen komen dan er verwerkt kunnen worden. Het voelt alsof er een soort error in je hoofd ontstaat. In een eerder artikel refereerde ik ook al eens naar de super toepasselijke quote van het Twitteraccount @LCaffeinated:

“My mind is like my internet browser. 19 tabs open with 3 of them frozen and I have no idea where the music is coming from.”

Symptomen van overprikkeld zijn als HSP

Die chaos en error in je hoofd zijn wellicht al herkenbaar voor je in tijden van overprikkeling. Het is één van de makkelijkst te herkennen symptomen van overprikkeling, maar er zijn nog een heleboel meer klachten waaraan je overprikkeling kunt herkennen:

Lichamelijke symptomen van overprikkeld zijn

  • Hoofdpijn
  • Hartkloppingen
  • Vermoeidheid
  • Gespannen spieren (denk aan: nek-, rug-, kaakklachten)
  • Ruis in je oren
  • Lichtflitsen in je zicht

Mentale symptomen van overprikkeld zijn

  • Een ‘vol hoofd’ hebben, niet meer goed kunnen nadenken
  • Je onrustig voelen
  • Je niet meer kunnen concentreren

Emotionele klachten van overprikkeling

  • Prikkelbaar reageren, een kort lontje hebben
  • Je neerslachtig en/of machteloos voelen
  • Emotioneel zijn, snel(ler) huilen
  • Negatieve gedachten hebben
  • (Meer) moeite hebben met slapen
  • Jezelf terug willen trekken

Het is belangrijk om op tijd iets aan je overprikkeling te doen. Hoe langer de overprikkeling aanhoudt, hoe meer klachten je kunt krijgen. Langdurige overprikkeling kan dan ook leiden tot heftige situaties. En daarnaast: hoe sneller je aan herstel begint, hoe korter je herstel duurt.

Symptomen bij langdurige overprikkeling

  • Overspannenheid
  • Burn-out
  • Slaapproblemen
  • Depressie
  • Angststoornissen

Overprikkeling voorkomen | tips

Al die klachten, daar word je waarschijnlijk niet vrolijk van. Dus, laten we eens kijken naar hoe je overprikkeling kunt voorkomen en wat je er aan kunt doen wanneer je er toch last van hebt.

Tips om overprikkeling te voorkomen

  1. Herken de signalen Je lichaam geeft heel de dag signalen af. Dat kunnen lichamelijke signalen zijn zoals pijntjes, spanning, kriebels, etc. Maar ook emotionele signalen zoals boosheid, angst, verdriet of enthousiasme. Besef dat elk signaal waardevolle informatie bevat. Luister naar de signalen en handel er naar.
  1. Herken en respecteer je grenzen Je lichaam is de beste graad meter, jij weet het beste waar jouw grenzen liggen en wanneer ze bereikt zijn. Luister dus goed naar de signalen van je lichaam, herken je grenzen en handel er naar vóórdat ze bereikt zijn.
  1. Stop met vergelijken Wij mensen willen van nature ergens bij horen, daarom vergelijken we onszelf met anderen en passen we ons aan om nog beter ‘in de groep te vallen’. Maar, dat continue vergelijken is ook heel vermoeiend, er is namelijk altijd iemand die anders is dan jij. En daardoor focus je al snel alleen op de dingen die anders, of, niet goed zouden zijn. De ander is niet de graadmeter voor hoe ‘het zou moeten zijn’. Jij bent jouw eigen graadmeter.
  1. Kom in contact met gelijkgestemden Omring jezelf met mensen die hetzelfde als jij in elkaar zitten. Daardoor wordt het makkelijker jezelf te begrijpen en te zien dat je niet alleen bent. Doe bijvoorbeeld eens mee met het HSP cafe en ontmoet andere hoogsensitieve personen.
  1. Vertrouw op jezelf Vertrouw erop dat jij het beste weet en voelt wat jij nodig hebt. Een ander kan jou dat niet vertellen. Luister daarom altijd eerst naar je eigen gevoel en behoeften wanneer je een keuze maakt, en probeer je iets minder van de mening, goed bedoelde adviezen en voorbeelden van anderen aan te trekken. Gebruik anderen als inspiratie, niet als voorbeeld om naar te leven.

 

Banner Kennismakingsgesprek coaching groen_large

Herstellen van overprikkeling | tips

Toch overprikkeld geraakt? Een aantal tips om je te helpen je overprikkeling te verminderen:

  • Slapen. Zorg dat je voldoende slaap krijgt. Lukt het niet om te slapen? Probeer dan in ieder geval te rusten. Rust en slaap zorgt er namelijk voor dat je brein de prikkels kan verwerken.
  • Ga in bad of neem een douche, water kan je het gevoel geven echt even alles los te kunnen laten en van je af te spoelen.
  • Doe een activiteit ‘met je handen’, zoals tuinieren, kleuren, knutselen. Het haalt je uit je hoofd en brengt je in je lijf. Daarnaast geef je op deze manier je hoofd iets te doen en kun je niet gaan piekeren.
  • Mediteer
  • Ga wandelen (en doe het rustig aan!)
  • Sport kan ook helpen, afhankelijk van hoe heftig je overprikkeling is. Doe het rustig aan en luister goed naar je lichaam.
  • Doe een ademhalingsoefening. Een aantal keer goed doorademen (4 tellen in, 1 tel vast, 7 tellen uit) geeft je lichaam het signaal dat er geen gevaar is, waardoor het beter kan ontspannen.

Verder lezen?

Lees nog meer over overprikkeling, de symptomen en het herstel hiervan in een van de andere artikelen:

Wil je door ons begeleid worden? Meld je dan aan voor een HSP coaching of Life coaching traject. Of kijk eens naar de online HSP training waarbij ik je help overprikkeling te voorkomen, je leert wat jouw hoogsensitiviteit nu precies inhoudt en hoe jij van je sensitiviteit een kwaliteit maakt!  

Bronnen

Hoogsensitief.nl

Weet jij welke HSP kenmerken er allemaal zijn? Misschien heb je al veel gelezen over hoogsensitiviteit, misschien begint jouw reis net. Waar je ook bent, het kan fijn zijn de HSP kenmerken eens op een rijtje te zien. Zo zie je op welke verschillende manieren jouw sensitiviteit voor prikkels – en de diepe verwerking van die prikkels – allemaal tot uiting kan komen. Je hoeft je echt niet in alle HSP kenmerken te herkennen om hoogsensitief te zijn. Weet dat de daadwerkelijke uiting bij iedereen iets anders kan zijn, maar dat je de HSP kenmerkenlijst wel als een mooi uitgangspunt kunt nemen.

De kenmerken van HSP

  • Je wordt gemakkelijk overweldigd door sterke zintuigelijke prikkels.
  • Je ervaart je omgeving met al je zintuigen.
  • De stemmingen van andere mensen beïnvloedden je.
  • Je hebt een lage pijngrens.
  • Tijdens drukke dagen heb je de behoefte om je terug te trekken in een ruimte met weinig prikkels.
  • Je bent gevoelig voor cafeïne.
  • Je wordt gemakkelijk overweldigd door zaken als fel licht, sterke geuren, grove weefsels of harde geluiden (zoals sirenes).
  • Je hebt een rijke en complexe belevingswereld.
  • Je kunt diep geraakt worden door kunst en muziek.
  • Je schrikt gemakkelijk.
  • Je voelt je opgejaagd als je veel in korte tijd moet doen.
  • Je voelt de behoeften van mensen in je omgeving goed aan, soms zelfs eerder dan henzelf.
  • Je raakt geprikkeld als er veel tegelijk om je heen gebeurt.
  • Als je honger hebt heeft dat effect op je concentratie en/of stemming.
  • Veranderingen in je leven brengen je gemakkelijk van slag.
  • Je vindt het vervelend als er veel tegelijk gebeurt.
  • Je hebt een ‘neus’ voor fijne geuren, smaken en geluiden.
  • Als kind werd je als verlegen of gevoelig bestempeld.

Voorkeuren van HSP

HSP hebben vaak een voorkeur voor…

  • …stilte en rust
  • …kunst en schoonheid
  • …rechtvaardigheid en respect
  • …bezieling
  • …diepere zaken, zoals je roeping
  • …spiritualiteit

Twijfel je nog of je hoogsensitief bent?
Maak dan eens de HSP test.

Kwaliteiten van HSP

  • Je bent én denkt creatief.
  • Je bent perfectionistisch.
  • Je bent heel empathisch.
  • Je leert snel.
  • Je bent iemand die snel gevolgen kan overzien.
  • Je hebt oog voor details.
  • Je bent je meer bewust van subtiele signalen uit de omgeving.
  • Je neemt gedetailleerder, subtieler en intenser waar.
  • Je kunt je sferen en stemmingen goed aanvoelen.

In jouw relatie tot andere mensen…

  • …kan je je heel verantwoordelijk voor het geluk van een ander voelen.
  • …kan je intens geraakt worden door (on)vriendelijke woorden of gedrag.

Verder hebben HSP…

  • …een rijke innerlijke belevingswereld
  • …relatief meer en sneller last van stress, spanning en fysieke klachten zoals hoofdpijn, allergieën, maag-/ darmklachten, chronische vermoeidheid, etc.
  • …intense en levendige dromen.
  • …de neiging vaak en veel te overdenken.

Valkuilen en problemen van HSP

  • Je kunt overweldigd raken in een omgeving met veel prikkels.
  • Je kunt snel last hebben van stressverschijnselen (hoge adem, onrust, hartkloppingen, etc.).
  • Je kunt regelmatig stemmingswisselingen ervaren.
  • Je tilt zwaar aan de mening van anderen over jou.
  • Je betrekt een opmerking, mening of kritiek meteen op jezelf.
  • Je vindt het lastig dingen los te laten.
  • Je zit regelmatig ‘vol’ met emoties.
  • Je hebt moeite om je grenzen aan te geven.
  • Je voelt je regelmatig uitgeput en zonder energie.
  • Je gaat conflicten liever uit de weg.
  • Je hebt moeite om bij je eigen energie te blijven.
  • Je bent meer met de mening/behoeften van een ander bezig dan met die van jezelf.
  • Je verantwoordelijkheidsgevoel is zo groot dat je het gevoel hebt dat jij alles moet doen.
  • Je raakt snel overprikkeld in drukke omgevingen.

Herken jij je in de valkuilen?

In de praktijk worstelen nog veel hoogsensitieve personen met hun sensitviteit. Toch hoeft dat niet en kun je van deze eigenschap een super mooie kwaliteit maken! Het enige wat je nodig hebt is wat kennis en oefening over hoe je dit moet aanpakken. We helpen je daar graag bij!

Door middel van een aantal coachgesprekken leren we je hoe je jouw valkuilen kunt voorkomen en zorgen we ervoor dat je met meer energie en plezier door het leven gaat. Plan vrijblijvend een telefonisch kennismakingsgesprek om te kijken of coaching iets voor jou is.