Berichten

Autisme en hoogsensitiviteit zijn twee termen die nogal eens met elkaar worden verward. Maar, ze zijn zeker niet hetzelfde! Hoewel er overlap is tussen de twee, zijn het verschillende verschijnselen. In deze blog gaan we in op de verschillen en overlap tussen autisme en hoogsensitiviteit.

Wat is autisme?

Autisme is een neurologische ontwikkelingsstoornis die sociale communicatie, gedrag en prikkelverwerking beïnvloedt. Het wordt meestal gediagnosticeerd in de kindertijd. Symptomen van autisme kunnen sterk variëren en kunnen bestaan uit: moeite met verbale en non-verbale communicatie, moeite met sociale interacties, repetitief gedrag of routines, hyperfixatie op specifieke interesses of onderwerpen, en verhoogde gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels. Autisme wordt overigens beschouwd als een spectrumstoornis, wat betekent dat individuen een breed scala aan symptomen en ernstniveaus kunnen vertonen.

Wat is hoogsensitiviteit?

Hoogsensitiviteit daarentegen is een persoonlijkheidskenmerk dat wordt gekenmerkt door iemands verhoogde vermogen om prikkels waar te nemen en waarbij de prikkels dieper verwerkt worden in het brein. Mensen die hoogsensitief zijn, kunnen overweldigd worden door hun omgeving, hebben een diep emotioneel vermogen en zijn scherp afgestemd op de stemmingen en gevoelens van andere mensen. Hoogsensitiviteit wordt dan ook niet beschouwd als een stoornis of diagnose, maar als een persoonlijkheidskenmerk.

De overlap tussen autisme en hoogsensitiviteit

Hoewel autisme en hoogsensitiviteit dus twee verschillende concepten zijn, is er ook overlap. Beide kunnen namelijk een verhoogde gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels met zich meebrengen, waaronder prikkels als geluid, licht en aanraking. Personen met autisme kunnen daarnaast moeite hebben met het filteren van achtergrondgeluiden, overweldigd worden door felle lichten of worstelen met bepaalde texturen. En ook hoogsensitieve personen zijn zich meer bewust van en worden beïnvloed door diezelfde prikkels. Maar, daar houdt de overlap dan ook wel op.

De verschillen tussen autisme en hoogsensitiviteit

Naast de overlap met betrekking tot prikkelgevoeligheid, zijn er vooral grote verschillen tussen autisme en hoogsensitiviteit.

Stoornis vs persoonlijkheidskenmerk

Een belangrijk eerste verschil is dat autisme een diagnosticeerbare stoornis is, terwijl hoogsensitiviteit een persoonlijkheidskenmerk is.

Prikkelgevoeligheid

We schreven al dat de overlap tussen de autisme en hoogsensitiviteit ligt in de prikkelgevoeligheid. Maar, naast dat mensen met autisme juist een sensorische overgevoeligheid kunnen hebben, kan er ook een sensorische ondergevoeligheid bestaan. Bij HSP is dit niet van toepassing, aangezien één van de belangrijkste kenmerken van hoogsensitiviteit juist is dat men een verhoogd vermogen heeft om prikkels waar te nemen.

Sociale communicatie

Een ander belangrijk verschil tussen autisme en hoogsensitiviteit is hun relatie tot sociale communicatie. Autistische personen worstelen doorgaans met sociale communicatie, zoals het interpreteren van non-verbale signalen en het onderhouden van oogcontact. Hoogsensitiviteit kan juist sociale communicatieve vaardigheden verbeteren doordat het een HSP in staat te stelt subtiele signalen en emoties op te pikken die anderen gemakkelijk kunnen missen.

Unieke kwaliteiten

Een veel voorkomende misvatting over zowel autisme als hoogsensitiviteit is dat het ‘negatieve aandoeningen’ zijn. Hoewel beide omstandigheden voor uitdagingen kunnen zorgen, kunnen ze ook unieke sterke punten en perspectieven bieden. Zowel HSP als personen met autisme kunnen bijvoorbeeld uitzonderlijke aandacht voor detail en een creatief probleemoplossend vermogen hebben. En zo zijn hoogsensitieve personen ook empathisch en intuïtief en hebben ze vaak een diepe waardering voor schoonheid en esthetiek door hun diepere en intensere verwerking van prikkels.

Totaal verschillend, maar wel overlap

Hoewel er dus overlap is tussen autisme en hoogsensitiviteit in termen van prikkelverwerking, zijn het echt twee verschillende fenomenen. Uit onderzoek (Acevedo, B., Aron, E., Pospos, S., & Jessen, D. (2018)) blijkt dan ook dat er ook daadwerkelijk andere breinprocessen geactiveerd worden wat de verschillen nog verder onderbouwd.

 

Herken jij je in de kenmerken van hoogsensitiviteit en wil je dit persoonlijkheidskenmerk nog meer als een kwaliteit in kunnen zetten? Wil je leren hoe je overprikkeling voorkomt en meer balans in je leven? Plan een vrijblijvend kennismakingsgesprek met ons in en laten we kijken wat coaching voor jou kan betekenen! Meer informatie over coaching rondom hoogsensitiviteit vind je op de pagina over HSP coaching.